Iedereen wel iemand of ervaart zelf een verslaving in zijn leven. Verslaving is een natuurlijk beloningsmechanismen. De menselijke hersenen zijn evolutionair geprogrammeerd om positieve beloningen te ervaren van bepaalde natuurlijke activiteiten, zoals eten, seks en sociaal contact. Verslavende stoffen en gedragingen kunnen het beloningssysteem in de hersenen beïnvloeden en leiden tot herhaaldelijk gebruik of herhaling van gedrag om die positieve beloningen te ervaren. Dit kan uiteindelijk leiden tot verslaving. Wat is nu een verslaving of wat is de definitie van een verslaving?

• Vast zitten in ongezond gedrag en patronen, grenzeloos zijn
• Een manier van leven in een leefstijl die je als niet gezond ervaart
• Een gedragspatroon waar je niet zelf uit komt
• Een gewoonte waar je niet vanaf komt en een negatief gevoel aan over houd

Het begint met het erkennen dat er een verslavingsprobleem is. Dit is vaak een van de moeilijkste stappen, maar het is cruciaal om vooruitgang te kunnen boeken. Erken jezelf, vergeef jezelf en zie dat jij het waard bent om een patroon te veranderen. Iemand wordt als verslaafd beschouwd wanneer ze een fysieke of psychologische afhankelijkheid hebben ontwikkeld van een bepaalde stof, activiteit of gedrag, waardoor het moeilijk wordt om te stoppen of het gebruik ervan te verminderen, ondanks negatieve gevolgen voor henzelf of anderen. Een verslaving kan verschillende vormen aannemen, zoals:

1. Lichaamsverslaving: Verslaving met een lichamelijke afhankelijkheid. Bijvoorbeeld verslaving aan verschillende soorten drugs, voorgeschreven medicijnen, alcohol of nicotine.
2. Gedragsverslaving: Dit omvat neurologische verslavingen aan activiteiten zoals gokken, internetgebruik, gamen, seks, eten, telefoon gebruik, of social media.

Mijn eigen verhaal met grenzenloosheid en patronen

Weet dat ik zelf ook gestoeid heb met grenzenloosheid in verschillende vormen. Ik wilde mijzelf verdoven, erbij horen en was blij dat ik als sensitief persoon niet meer hoef te voelen. Als ik terug kijk op hoe ik ben opgegroeid, was ik op verschillende momenten erg eenzaam, er was een grote binnenwereld die ik niet kon of durfde te delen met de buitenwereld, bang voor oordeel en afwijzing. Uiteindelijk creerde ik daarbij mijn eigen patronen om mijzelf staande te houden.

• Ik was verslaafd aan applaus van buitenaf. Altijd fijn als iemand zegt dat je het goed doet. Maar het was nooit goed genoeg. Succes was een streven naar het niet gezien voelen.
• Ik was en ben tot op zekere hoogte verslaafd aan chips. Tot op de dag van vandaag eet ik graag chips, niet een bakje maar een zak, en het liefs dagelijks. Het voelt als voldoening in mijn lijf waardoor heel even mijn hoofd en zintuigen tot rust komen.  
• Ik was 14 toen ik begon met roken, mijn broer rookte en mijn vader ook dus het was voor mij niet raar dat ik dat ook wilde gaan doen. Ook wilde ik er graag bij horen. Ik zocht verbinding mat anderen op verschillende lagen van mijn zijn.
• Ik was 14 jaar en begon met experimenteren. Een jointje om te proberen, vanaf dat moment heb ik tot mijn 24ste jaar zo bijna dagelijks geblowd, ik heb zelfs in een coffeeshop gewerkt wat mijn leukste bijbaantje was, ever! Het werd gewoon, een gewoonte.
• Ik was 15 en begon met een lijntje speed, vanaf dat moment heb ik periodiek tot mijn 20e harddrugs gebruikt in verschillende vormen van pillen, cocaïne, en amfetamine.
• Ik was 24, leerde mijn man kennen en stopte van de één op andere dag met blowen en zocht de vervanging in alcohol. Ik begon met rode wijn en drink periodiek en in het weekend tot op de dag van vandaag.

Ik ben niet verslaafd, ik heb het gewoon graag 😊

Ondanks dat ik niet dagelijks drink en mijzelf geen verslaving toebedeel, blijft het lastig om maat te houden. Eén is geen zeggen ze wel eens, en het wordt vaak geasocieerd met gezelligheid. Er zijn maar weinig mensen die echt gezelliger worden van alcohol. Vaak zeg je dingen waar je achteraf wel eens spijt van kan hebben. Wel voelt het in je lijf vaak als een fijne verbinding (in het verhaal) met de ander. 

Ik ervaar dus niet dat ik verslaafd ben maar ik ben dus wel gevoelig om mijzelf te verdoven als het allemaal wat veel voelt. De kenmerken van verslaving kunnen variëren, maar over het algemeen zijn er enkele veelvoorkomende tekenen van verslaving, zoals:

1. Voortdurend gebruik: Doorgaan met het gebruik of de activiteit, zelfs als het negatieve gevolgen heeft voor de gezondheid, relaties, werk of school.
2. Verlies van controle: Niet in staat zijn om het gebruik of gedrag onder controle te houden, zelfs als men dat wil.
3. Tolerantie: De behoefte om steeds meer van de stof of activiteit te gebruiken om hetzelfde effect te bereiken.
4. Ontwenningsverschijnselen: Het ervaren van onaangename fysieke of psychologische symptomen wanneer men probeert te stoppen of de consumptie te verminderen.
5. Opgeven van activiteiten: Het opgeven van belangrijke activiteiten of sociale contacten ten gunste van het gebruik of gedrag.
6. Sterke verlangens: Een sterk verlangen of drang hebben om de stof te gebruiken of het gedrag te vertonen.

Het is belangrijk om op te merken dat verslaving een complexe aandoening is die wordt beïnvloed door genetische, biologische, psychologische en sociale factoren. 

Professionele behandeling, zoals therapie, counseling en rehabilitatieprogramma’s, kan mensen helpen om effectief om te gaan met verslaving en een gezondere levensstijl te ontwikkelen.

Zelfafwijzing

Een verslaving kan in meerdere gevallen een manier zijn waarop mensen proberen om te gaan met gevoelens van zelfafwijzing. Bijvoorbeeld, het gebruik van drugs, alcohol, of zich verliezen in bepaalde gedragspatronen kan dienen als een tijdelijke ontsnapping aan de negatieve gevoelens over zichzelf. Het kan tijdelijk een gevoel van voldoening, rust of verdoving bieden, maar het lost de onderliggende problemen niet op.

Een verslaving is een complexe relatie met zelfafwijzing. Hoewel ze op het eerste gezicht tegenstrijdig lijken, kunnen ze toch met elkaar verbonden zijn in het leven van een persoon die worstelt met een verslaving.

Zelfafwijzing is het gevoel dat je over zichzelf hebt, waarbij je jezelf niet accepteren of jezelf als minderwaardig kan beschouwen. Het kan voortkomen uit verschillende factoren, zoals negatieve ervaringen, laag zelfbeeld, kritiek van anderen, of emotionele trauma’s. Mensen die zelfafwijzing ervaren, hebben vaak de neiging om zichzelf te bekritiseren, twijfelen aan hun capaciteiten en saboteren zichzelf.

Tegelijkertijd kan de verslaving zelfafwijzing versterken. Wanneer een persoon gevangen zit in een vicieuze cirkel van verslaving, kunnen ze zich schuldig voelen over hun gedrag, zichzelf veroordelen voor het gebrek aan controle, en zichzelf nog meer afwijzen omdat ze niet in staat zijn om te stoppen met hun verslavingsgedrag.

Het doorbreken van deze relatie tussen verslaving en zelfafwijzing is cruciaal voor herstel. Het vergt vaak een combinatie van professionele hulp, ondersteuning van geliefden en een zelfcompassie-oefening.

Het ontwikkelen van zelfacceptatie en zelfliefde is een belangrijk aspect van het herstelproces, waarbij de persoon leert om zichzelf te vergeven voor hun fouten en zichzelf niet langer te beoordelen op basis van hun verslavingsgedrag.

De eerste stappen en het doorbreken van verslavingen

Het doorbreken van een verslaving is een uitdagend proces, maar het is zeker mogelijk met de juiste inzet en ondersteuning. Hier zijn enkele laagdrempelige stappen die kunnen helpen bij het overwinnen van een verslaving.

1. Erkenning: Het begint met het erkennen dat er een verslavingsprobleem is. Dit is vaak een van de moeilijkste stappen, maar het is cruciaal om vooruitgang te kunnen boeken. Erken jezelf, vergeef jezelf en zie dat jij het waard bent om een patroon te veranderen.
2. Zoek professionele hulp: Zoek ondersteuning van professionals zoals artsen, counselors, therapeuten of verslavingsdeskundigen. Zij kunnen je begeleiden en een behandelplan op maat maken dat bij jouw specifieke situatie past.
3. Creëer een steunsysteem: Praat met familie, vrienden of ondersteuningsgroepen over je verslavingsprobleem. Een steunsysteem kan je helpen bij het aanpakken van uitdagingen en je aanmoedigen tijdens je herstelproces.
4. Vermijd triggers: Identificeer situaties, plaatsen of mensen die de drang tot gebruik of gedrag kunnen versterken, en probeer ze zoveel mogelijk te vermijden.
5. Leer copingmechanismen: Ontwikkel gezonde copingstrategieën om stress en emoties op een positieve manier aan te pakken. Dit kan onder meer met meditatie, lichaamsbeweging, hobby’s of creatieve activiteiten.
6. Stel doelen: Stel realistische doelen voor jezelf tijdens het herstelproces en vier je vooruitgang, hoe klein ook. Het bereiken van mijlpalen kan je motivatie vergroten.
7. Onderga een behandeling: In sommige gevallen kan een intensievere behandeling nodig zijn, zoals residentiële rehabilitering, therapie of medicatie. Overleg met een professional om te bepalen welke behandeling het meest geschikt is.
8. Houd vol: Herstel is een doorlopend proces en kan tijd kosten. Denk hierbij aan jaren. Wees geduldig met jezelf en geef niet op, zelfs als je een terugval ervaart.
9. Pas je levensstijl aan: Maak positieve veranderingen in je levensstijl, zoals gezond eten, voldoende slapen en regelmatig bewegen. Dit kan je helpen om je lichamelijk en geestelijk sterker te voelen.
10. Leer uitdagingen te overwinnen: Verwacht dat er uitdagingen zullen zijn tijdens het herstelproces, maar zie ze als kansen om te groeien en te leren.

Onthoud dat verslavingsherstel een individueel proces is en dat wat voor de ene persoon werkt, mogelijk niet voor een andere persoon werkt. Tevens hebben de mensen om de verlaving heen ook vaak traumatische ervaringen doorleeft door de verslaving. Om hier los van te komen en de persoon niet te indentificeren met de verslaving is ook vaak voor de omgeving therapie of voorlichting noodzakelijk. 

Professionele begeleiding kan van onschatbare waarde zijn bij het ontwikkelen van een gepersonaliseerd plan om de verslaving te doorbreken. Wees ook niet bang om steun te zoeken bij vrienden, familie of ondersteuningsgroepen, want zij kunnen je door moeilijke tijden heen helpen. Tevens is het heel fijn als mensen om de verslaving heen ook hulp zoeken hoe hiermee om te gaan. Dat maakt het voor het doorbreken van patronen in leefstijl een stuk makkelijker. 

En het allerbelangrijkste: Wees lief voorjezelf.